یک مکان ساکت – A Quiet Place

کارگردان: جان کرازینسکی

نویسنده: برایان وودز، اسکات بک

بازیگران: امیلی بلانت، جان کرازینسکی، میلسنت سیمندز، نوآ جوپ 

سال اکران: ۲۰۱۸

نقد فیلم یک مکان ساکت

جان کرازینسکی هم به عنوان کارگردان و هم به عنوان بازیگر، خیلی خوب می تواند از قدرت نماهای نزدیک استفاده کند. شاید به خاطر بازی در سریال اداره و بازی در نقش شخصیت مسخره ای مثل جیم است که به این توانایی دست پیدا کرده است. در آن سریال هم هر وقت فرصتی گیرش می آید جلوی دوربین سبز شده و به یک جایگزین همدلی برانگیز برای مخاطب، در دل محیط اداری سریال تبدیل می شود. مهم نیست چه قدر با استعداد باشید، حفظ شخصیت و بازی خود در یک سریال طولانی کاری بسیار مشکل است و بعید به نظر می رسید که کرازینسکی بتواند با یک اثر دیگر از نقش جیم پیش برود. ولی با فیلم یک مکان ساکت، او این کار را انجام داده است. در این فیلم کرازینسکی تقریبا همه کاره است. از کارگردانی و همکاری در نوشتن فیلمنامه گرفته تا بازیگری، آن هم در فیلمی که تقریبا بدون دیالوگ پیش می رود و مملو از نوعی ترس اضطراب آور تاثیرگذار است. 

در فیلم به جای دیالوگ، با صورت هایی (گاهی اوقات ترحم برانگیز و گاهی اوقات ماتم زده) طرف هستیم که اکثر اوقات مستقیم به دوربین خیره شده اند. یک مکان ساکت یک درام پرتعلیق درباره خانواده ای است که زیر تیغ یکی از شوم ترین خطرات قرار دارند. لی (کرازینسکی) و اولین ابت (امیلی بلانت) به همراه فرزندانشان در دنیایی زندگی می کنند که زیر سلطه موجوداتی بی  رحم قرار دارد. این موجودات که کور هستند، به نوعی زره ارگانیک مجهز هستند و بر اساس شنیدن صداها حمله می کنند. تا زمانی که ساکت باشید، آن ها نمی توانند شما را پیدا کنند. ولی حتی اگر موفق شوید از کنار یکی از این موجودات عبور کنید، باز هم نباید مطمئن باشید که دیگر به سراغتان نمی آید. 

کرازینسکی با هوشمندی متوجه شده که چنین داستانی باید با تاکید زیاد بر روی نماهای بسته ساخته شود. از طریق نماهای بسته است که نه تنها بر روی ترس ناشی از این موقعیت تاکید می شود، بلکه باعث به وجود آمدن پیوندهایی بین شخصیت ها شده و این واحد را کنار هم نگه می دارد. در جایی که مردم نمی توانند با صدای بلند با هم صحبت کنند، هر حرکت جزئی صورت (چین پیشانی، نگاهی سریع) دارای اهمیت زیادی است. یک مکان ساکت فیلمی است که با نهایت دقت و حوصله ساخته شده است. ولی دلیل اصلی موفقیت آن این است که تصویری باور پذیر از یک خانواده دوست داشتنی ارائه می دهد. 

جهانی که آن سوی خانه روستایی خانواده ابت قرار دارد، اسرار آمیز تر از اطراف آن هاست. آن ها تنها با تکیه بر تکه های روزنامه و یادداشت هایی که بر روی وایت بردها نوشته شده سعی می کنند به اسرار این جهان پی ببرند. آیا اثری از تمدن انسانی به جای مانده است؟ این هیولاها توسط انسان ها خلق شده اند یا موجوداتی بیگانه هستند؟ در فیلمنامه ای که کرازینسکی، برایان وودز و اسکات بک نوشته اند، بیننده در مورد این سوالات به پاسخ آن چنانی نمی رسد. تنها کمی بعد از بحرانی که دامن گیر کل جهان شده است، با داستان این خانواده وحشت زده همراه می شویم. در اولین صحنه های فیلم، کوچک ترین پسر خانواده توسط یک هیولا کشته می شود. سپس به یک سال بعد می رویم و مخاطب با زیرساخت های زندگی خانواده ابت آشنا می شود. 

این خانواده در یک خانه بزرگ و دور افتاده در دل جنگل زندگی می کنند. دوربین های امنیتی اطراف خانه کار گذشته شده اند و از یک سیستم نورپردازی گسترده برای شناسایی مزاحم های احتمالی استفاده می شود. خانواده ابت زندگی تقریبا معمولی دارند. مزرعه دارند، پابرهنه تا هرجا که دلشان بخواهد می روند و با قطعاتی که از نمد ساخته شده اند، منوپولی (نوعی بازی تخته ای) بازی می کنند. دختر خانواده به نام ریگن (میلسنت سیمندز) ناشنوا است (خانواده معمولا از طریق علائم اشاره با هم صحبت می کنند) و خودش را مسئول مرگ برادر کوچکش می داند. دیگر پسر خانواده ابت به نام مارکوس (نوآ جوپ) کمی ترسو و خجالتی است و در برابر آموزش های پدرش برای نحوه بقا در این دنیا، مقاومت می کند. 

در چنین فضایی، شاید آخرین احتمالی که به ذهن مخاطب می رسد این باشد که اولین حامله است. تصور وارد کردن یک بچه به این دنیای ویژه، امری غیرقابل تصور به نظر می رسد. نه صرفا به خاطر این که آینده ای تاریک در انتظار اوست، بلکه بیش تر به این دلیل که بچه ها سروصدای زیادی دارند. ولی لی و اولین تصمیم گرفته اند بچه را نگه دارند و همین انتخاب، به معمای اصلی داستانی تبدیل شده که کرازینسکی روایت می کند. با خانواده ای طرف هستیم که می خواهند به رشد و پیشرفت خود ادامه بدهند و حتی با وجود این که دنیای اطرافشان به طرز غیرقابل باوری خصومت آمیز پیش می رود، برای مدتی طولانی زندگی خود را در کنار هم پیش ببرند. در دنیای واقعی هم کرازینسکی و بلانت زن و شوهر هستند و دو بچه دارند. معلوم نیست یک مکان ساکت تا چه حد ممکن است تمثیلی از زندگی واقعی آن ها باشد. ولی فیلم بیش از هر چیز بر روی پدر و مادر بودن تمرکز می کند و به روایت تصمیمات دردناک و موقعیت های بغرنج می پردازد. 

حتی طرح داستانی فرعی فیلم هم درباره ترس های لی و اولین از بزرگ کردن یک بچه است. پدر و مادر ریگن همیشه مواظب او هستند و به او اجازه نمی دهند که تنهایی جای برود. چرا که ناشنوا است و مشکل تر از آن ها به وجود خطر پی می برد. بخشی از درام یک مکان ساکت حول تلاش های ریگن می چرخد که می خواهد به لی ثابت کند یک فرد در حال رشد است و نیاز به استقلال دارد. مارکوس استرس بیش تری دارد و ترجیح می دهد وقتش را در زیرزمین خانواده بگذراند. ولی والدینش ترجیح می دهند او روش های مواظبت از خودش را یاد بگیرد. درست است تصمیم اولین برای بچه دار شدن ممکن است مضحک به نظر برسد، ولی این یک اقدام عمدی بوده است. بلانت که همچون همیشه بازی استثنائی دارد، به زیبایی موفق می شود بدون این که کلام آن چنانی بر زبان بیاورد، انتظار یک مادر را برای ورود بچه اش به دنیا به تصویر بکشد. 

استفاده از تمهید استعاری به دنیا آوردن یک بچه در یک فیلم ترسناک اساسا ایده هوشمندانه ای است (و یک مکان ساکت در طول ۹۰ دقیقه زمان خود این ایده را لوث نمی کند). در این دنیای مملو از هیولا حفره های منطقی و داستانی زیادی وجود دارد که می شود در مورد آن ها بحث کرد. اصلا شاید به همین دلیل کرازینسکی دوربین خود را این قدر نزدیک بازیگرها قرار داده است. همان طور که انتظار می رود، ترسناک ترین لحظه های فیلم مربوط به ترس های شوک آور و ناگهانی می شوند. مثلا صدایی خارج از صحنه شنیده می شود، موجودی جیغ می زند و یا در موسیقی متن فیلم یک صدای ترسناک ناگهانی به گوش می رسد. ولی به سختی می شود مجذوب دستانی نشد که سرشار از سکوت هایی مطلق و بلند مدت است. یک مکان ساکت بدون تردید اعصاب شما را حسابی به چالش می کشد و خوشبختانه بر روی شما تاثیر می گذارد. 

دیوید سیمز

منبع: The Atlantic

***

پیش نمایش فیلم یک مکان ساکت: